Я - король и ты король
Арай биирдэ тойон күүлэйдиии тахсыбыт.
Саадын иһигэр хаама сырыттаҕына иннигэр баар дьон бары тэйэн биэрэллэр эбит.
Ол да буоллар биир киһи суол ортотугар хамсаабакка турарыгар кэтиллэ түһэр.
-Тойоҥҥо суолу биэр!
Билбэт киһитэ харыс да халбарыйбат, көрөн баран турар.
-Ээй (анньар)! Аһар миигин! Мин тойоммун, - диэн тулуйбакка кыланна.
-Мин эмиэ тойоммун, — диэн анараата ыксаан ылар
-Эн?! - диэн тойон киһи дьиктиргиир.
Утары иһэр киһи эмиэ соһуйан хаалар.
Иккиэн бэйэ-бэйэлэрин көрө-көрө хаамаллар.
Тойон ийэтэ наар этэрин санаан кэлэр: туох баар мөккүөрү тылынан быһаарсыахха сөп...
Ол санаанан салайтаран кини бу түбэлтэни охсуһуута суох быһаарыан санааламмыт.
-Эйиэхэ тойоҥҥун бигэргэтэр докумуон баар дуо? - бастакы тойон ыйытар.
-Суох! Оттон эйиэхэ?
-Миэхэ биэс бигэргэтэр дьонноохпун.
-Ону тугуй? Миигин кытта эмиэ уон икки подданнай уонна кыра ыт тэҥҥэ сылдьар.
-(ньаҥ!) - ыт сөбүлэспит курдук үрэн ньаҕыйар.
Кэпсэтии хаайтаран хаалар.
-Оттон тойон ырыатын үөрэппитиҥ? - диэн бастакы тойон ыйытар.
(Ыраахтааҕыбыт өссө да мохсоҕол! Эһэ-һээй, Уонна кини бытыгар чыычаах уйа туттар).
-Бэрт да бэрт! Ырыаҥ олус үчүгэй, - диэн ыраахтааҕы хайҕыыр.
- Үчүгэй даҕаны, тыла арыый атын. Уонна тойуга:
Биһиги ыраахтааҕылаах буоламмыт, биһиэхэ улахан дьол.
Кинилиин судаарыстыбаҕа холку уонна сырдык.
- Ол да буоллар үчүгэй, — диэн санааҕа ылларбыт курдук утары үрдүкү баһылык эттэ.
- Чэ эрэ, бииргэ ыллыахха.
Уонна ыллыыллар. Хас биирдиилэрэ бэйэтин киэнин.
Онтон олохтоох дьон хаба тардан ыллыыллар.
Ис дууһаттан табылынна!
-Икки тойон буолара табыллыбат да? - утары иһэр тойон ыйытар.
-Суох, быһыылах. - бастакы тойон өрө тыынар.
-Пахай!
Онон бастакы тойон атаҕын наскытынан абааһыга кумахха сурааһын тардар.
-Чэ мин оол онуоха дылы тойон буолуом, онтон эн.
Трубалары тыаhаттылар уонна сад суолугар өссө ким эрэ көhүннэ.
- Тойоҥҥо суолу биэриҥ! - ол көстөр киhи хаhыытыыр.
- Дорооболоруҥ! - бастакы уонна иккис тойон тэҥинэн эттилэр, суол ортотугар сарын сарынтан өйөнсөн турдулар.
- Манна аhары элбэх тойон сылдьар!
"Үhүс киhи олуона" диэн этии итинник үөскээбит эбит.
Саадын иһигэр хаама сырыттаҕына иннигэр баар дьон бары тэйэн биэрэллэр эбит.
Ол да буоллар биир киһи суол ортотугар хамсаабакка турарыгар кэтиллэ түһэр.
-Тойоҥҥо суолу биэр!
Билбэт киһитэ харыс да халбарыйбат, көрөн баран турар.
-Ээй (анньар)! Аһар миигин! Мин тойоммун, - диэн тулуйбакка кыланна.
-Мин эмиэ тойоммун, — диэн анараата ыксаан ылар
-Эн?! - диэн тойон киһи дьиктиргиир.
Утары иһэр киһи эмиэ соһуйан хаалар.
Иккиэн бэйэ-бэйэлэрин көрө-көрө хаамаллар.
Тойон ийэтэ наар этэрин санаан кэлэр: туох баар мөккүөрү тылынан быһаарсыахха сөп...
Ол санаанан салайтаран кини бу түбэлтэни охсуһуута суох быһаарыан санааламмыт.
-Эйиэхэ тойоҥҥун бигэргэтэр докумуон баар дуо? - бастакы тойон ыйытар.
-Суох! Оттон эйиэхэ?
-Миэхэ биэс бигэргэтэр дьонноохпун.
-Ону тугуй? Миигин кытта эмиэ уон икки подданнай уонна кыра ыт тэҥҥэ сылдьар.
-(ньаҥ!) - ыт сөбүлэспит курдук үрэн ньаҕыйар.
Кэпсэтии хаайтаран хаалар.
-Оттон тойон ырыатын үөрэппитиҥ? - диэн бастакы тойон ыйытар.
(Ыраахтааҕыбыт өссө да мохсоҕол! Эһэ-һээй, Уонна кини бытыгар чыычаах уйа туттар).
-Бэрт да бэрт! Ырыаҥ олус үчүгэй, - диэн ыраахтааҕы хайҕыыр.
- Үчүгэй даҕаны, тыла арыый атын. Уонна тойуга:
Биһиги ыраахтааҕылаах буоламмыт, биһиэхэ улахан дьол.
Кинилиин судаарыстыбаҕа холку уонна сырдык.
- Ол да буоллар үчүгэй, — диэн санааҕа ылларбыт курдук утары үрдүкү баһылык эттэ.
- Чэ эрэ, бииргэ ыллыахха.
Уонна ыллыыллар. Хас биирдиилэрэ бэйэтин киэнин.
Онтон олохтоох дьон хаба тардан ыллыыллар.
Ис дууһаттан табылынна!
-Икки тойон буолара табыллыбат да? - утары иһэр тойон ыйытар.
-Суох, быһыылах. - бастакы тойон өрө тыынар.
-Пахай!
Онон бастакы тойон атаҕын наскытынан абааһыга кумахха сурааһын тардар.
-Чэ мин оол онуоха дылы тойон буолуом, онтон эн.
Трубалары тыаhаттылар уонна сад суолугар өссө ким эрэ көhүннэ.
- Тойоҥҥо суолу биэриҥ! - ол көстөр киhи хаhыытыыр.
- Дорооболоруҥ! - бастакы уонна иккис тойон тэҥинэн эттилэр, суол ортотугар сарын сарынтан өйөнсөн турдулар.
- Манна аhары элбэх тойон сылдьар!
"Үhүс киhи олуона" диэн этии итинник үөскээбит эбит.
